De scheve toren van Pisa

De scheve toren van Pisa, de Torre Pendente zoals de Italianen hem noemen, is het bekendste monument van heel Toscane – en misschien zelfs wel van het hele Italiaanse schiereiland. Zoals de aarde en de zwaartekracht een onweerstaanbare aantrekkingskracht hebben op de toren, zo heeft de scheve toren zelf een onweerstaanbare aantrekkingskracht op toeristen van over de hele wereld.

Het is niet alleen zo bijzonder dat de toren scheef staat, maar vooral dat hij al zo lang scheef staat. Al bijna meteen nadat de eerste stenen van de toren op elkaar waren gestapeld, in 1173, begon de toren namelijk al over te hellen.

Van buitenaf zie je met eigen ogen hoe scheef de toren staat, maar pas wanneer je de toren ook beklimt voel je hoe ver de toren uit de het lood staat. Je evenwichtsorgaan heeft tijdens de klim naar boven echt even de tijd nodig om zich te herstellen. Na 296 treden, waarbij je soms zelfs even het gevoel krijgt naar beneden te lopen in plaats van omhoog, wacht een schitterend uitzicht over het Piazza dei Miracoli, maar vooral de vraag: hoe komt de toren zo scheef?

De eerste boosdoener is de grond waarop de toren staat. Het hele stuk grond waarop het Veld der Wonderen is gebouwd is vrij vochtig. De eerste bouwer wisten dus al dat de kans op verzakken groot was. Daar dachten ze echter iets op te hebben gevonden door een ronde toren te bouwen, waardoor de druk veel gelijker wordt verdeeld dan bij een vierkante toren. Ook werd er een flinke fundering gelegd, van maar liefst drie meter diep.

Ondanks deze voorzorgsmaatregelen zakte de toren al bijna direct nadat de eerste laag klaar was in. De bouw werd onmiddellijk stopgezet maar in 1272 toch weer hervat. Een stukje toren was immers ook geen gezicht. Na zes jaar – en zeven verdiepingen – was men gedwongen om weer te stoppen. De toren stond 1,4 meter uit het lood en het was onverantwoord om verder te bouwen.

Bijna honderd jaar later, in 1370, bouwde men verder; ditmaal wel totdat de toren ‘af’ was. Dat dit grote gevolgen had voor het nog schever gaan staan van de toren, bleek eind achttiende eeuw. Op dat moment bleek de toren bijna 4 meter uit het lood te staan!

Er werden verschillende mogelijke oplossingen bedacht om de toren wat rechter te maken, maar geen van alle had het gewenste resultaat. Pas in de zomer van 1992 werd er een concreet plan geopperd waarmee de toren in toom gehouden kan worden. De helling van de scheve toren werd met maar liefst 40 centimeter teruggebracht. Dat lijkt misschien weinig, maar alle beetjes helpen.

Zo kunnen ook volgende generaties op de foto met deze scheve toren en kunnen wij de toren weer beklimmen zonder bang te zijn dat hij onder onze voeten bezwijkt.

De toren beklimmen

Kinderen mogen de toren pas beklimmen vanaf 8 jaar, en als ze tussen 8 en 10 jaar oud zijn, hoeven ze nog niet te betalen. Je koopt de kaartjes (€ 18,00) bij het loket, even ten noorden van de toren op het Piazza del Duomo, ook wel Piazza dei Miracoli (Plein der Wonderen) genoemd. Je krijgt een toegangstijd toegewezen, omdat er maar dertig mensen tegelijk worden toegelaten. Daarom mag je bezoek ook maximaal een half uur duren. Een audio guide is verkrijgbaar voor € 3.

Meer informatie over het bezoeken van de toren en de andere gebouwen op het Piazza dei Miracoli is te vinden op de website OPAPisa.it.

(foto’s Albert van den Boomen en Dennis Faro)

Onze stedentrip tip:

Tips en bezienswaardigheden

Kolossale koepel in Florence

De Duomo, met zijn indrukwekkende koepel, en de ranke klokkentoren die naast de kerk de wacht lijkt te houden, torenen hoog boven alle andere monumenten van Florence uit. Ze zijn bijna overal in de stad te zien en vormen ook voor iedereen die de stad binnenrijdt een prima herkenningspunt.

Duomo

Een bezoek aan Florence kan dan eigenlijk ook niet anders beginnen dan op het plein waar deze imposante bouwwerken te vinden zijn, het Piazza del Duomo. Je vindt hier de Duomo met de klokkentoren, de Campanile, en de Battistero, de prachtige doopkapel gewijd aan Johannes de Doper.

De Duomo draagt officieel de naam Santa Maria del Fiore, ‘Heilige Maagd van de Bloem’. De gigantische kathedraal biedt onderdak aan maar liefst 30.000 gelovigen, en is daarmee één van de grootste kerken ter wereld, na de Sint Pieter in Rome, de Saint Pauls in Londen en de Duomo in Milaan.

Koepel

De indrukwekkende koepel is een ontwerp van Filippo Brunelleschi. De bouw van de koepel, met een spanwijdte van 42 meter aan de binnenzijde en 50 meter aan de buitenzijde, en met een vermoedelijk gewicht van 26.000 ton, nam enige tijd in beslag. Pas nadat er zestien jaar aan de koepel was gebouwd, werd in 1436 de laatste steen op zijn plek gemetseld. De koepel is nu een van de grootste attracties van Florence. Na het beklimmen van 463 treden heb je niet alleen een schitterend uitzicht over Florence en de omliggende heuvels, maar ook op de naastgelegen Campanile, de klokkentoren.

Lees meer over de Dom van Florence bij Florence-Nu.

Onze stedentrip tip:

Tips en bezienswaardigheden

Piazza del Campo in Siena

Het Piazza del Campo, het schelpvormige plein, vormt het kloppend hart van Siena. Het plein is aangelegd op de plek waar de drie heuvels samenkomen waarop Siena ooit is gebouwd. Deze ‘schelp’ wordt door witte strepen in het plaveisel in negen stukken verdeeld, die verwijzen naar de tijd dat Siena door een bestuur van negen mannen werd geregeerd.

Blikvanger op het plein is de slanke Torre del Mangia. Deze herkenbare toren is – met een hoogte van ruim honderd meter – van bijna overal vanuit de stad te zien. Hij dankt zijn naam aan een van de klokkenluiders, Mangiaguadagni. Je kunt de toren beklimmen en het plein – plus heel Siena – van bovenaf bekijken.

Fontein

De Fonte Gaia, de ‘vrolijke fontein’ die werd ontworpen door Jacopo della Quercia, ontleent haar naam aan de festiviteiten waarmee de inwoners van Siena de komst van het water op het Piazza del Campo vierde; gaia betekent namelijk vrolijk.

Palio

Tijdens de palio wordt het plein even een renbaan, waar de paarden van tien verschillende wijken het tegen elkaar opnemen. Een unieke belevenis, die dit plein met recht tot het meest bijzondere van heel Italië maken!

Lees meer over Siena en haar bezienswaardigheden in dit artikel.

Onze stedentrip tip:

Tips en bezienswaardigheden

Duomo van Siena in zwartwit

De Duomo van Siena is een schitterend schouwspel van wit en zwart marmer, met tal van versieringen aan zowel de buitenkant als binnen in de kerk. Een unieke kathedraal, die je tijdens je bezoek aan Siena zeker niet mag overslaan.

Hoe mooi de Duomo van Siena ook is, de kerk is eigenlijk nog steeds niet af. Deze kathedraal moest namelijk de grootste kerk ter wereld worden. De eerste steen werd gelegd in 1210, maar de eerste honderd jaar werd het bouwplan nog regelmatig gewijzigd. Het zou tot ver in de veertiende eeuw duren voor de kerk zo goed als voltooid was, althans: voordat men de bouw stopte. De kerk is namelijk ook nu nog steeds niet af.

De onvoltooide muur die je rechts van de ingang ziet moest ooit de buitenzijde van de Duomo Nuovo vormen, waarvoor de kerk die er nu nog steeds staat als dwarsschip moest dienen. De enorm opgelopen kosten en een pestepidemie maakten een einde aan het ambitieuze bouwplan. De bouwwerkzaamheden werden per direct stopgezet, hetgeen ervoor heeft gezorgd dat aan de rechterkant van de Duomo een onvoltooid stuk muur staat.

Op en om de Duomo zijn zwart en wit de overheersende kleuren, niet verrassend in de stad waarvan het wapen, de balzana, bestaat uit een zwarte en een witte streep. Naast deze steeds terugkerende kleurencombinatie is er in de Duomo veel moois te zien: het prachtige glas-in-loodvenster van Duccio di Buoninsegna, pausen die hun hoofd door de kroonlijst steken, Donatello’s Johannes de Doper, de Libreria Piccolomini (met schitterende miniaturen) en, het allermooist, de vloer, bestaande uit 57 verschillende vlakken met mozaïek en inlegwerk.

Vloer

De vloer is ’s zomers helaas vaak bedekt, zodat de vele toeristen de mozaïeken niet te zeer beschadigen. In het Museo dell’Opera del Duomo, naast de kathedraal, kun je een mooi overzicht zien van de gehele vloer. Hier vind je ook het originele glas-in-lood van het roosvenster van Duccio Di Buonisegna en allerlei andere kunstschatten die ooit in de Duomo te vinden waren. Het museum biedt ook toegang tot het uitkijkpunt boven op de onafgemaakte muur, vanwaar je neerkijkt op de terracottakleurige daken van de stad en de groene heuvels eromheen.

TIP1: Soms de vloer van de Duomo van Siena in vol ornaat bewonderen. De vloer wordt dan niet afgedekt, zodat alle bezoekers kunnen genieten van alle pracht en praal!

TIP2: Soms is ook het bovenste gedeelte van de Duomo geopend voor bezoekers. De Sienesi noemen dit La Porta del Cielo de hemelpoort. Via spiraalvormige trappen klim je omhoog in de kerk, zodat je een schitterend zicht hebt op alle architectuurwonderen in de Duomo, met onder andere het glas-in-loodraam van Duccio di Buoninsegna en de prachtige koepel.

Wil je de ‘hemelpoort’ van de Duomo bezichtigen, dan moet je wel een rondleiding boeken – op eigen gelegenheid omhoog is niet toegestaan. Kijk voor meer informatie over een bezoek aan de Duomo van Siena op de website van Opera Duomo Siena.

Lees meer over Siena en haar bezienswaardigheden in dit artikel.