De scheve toren van Pisa

De scheve toren van Pisa, de Torre Pendente zoals de Italianen hem noemen, is het bekendste monument van heel Toscane – en misschien zelfs wel van het hele Italiaanse schiereiland. Zoals de aarde en de zwaartekracht een onweerstaanbare aantrekkingskracht hebben op de toren, zo heeft de scheve toren zelf een onweerstaanbare aantrekkingskracht op toeristen van over de hele wereld. 

Het is niet alleen zo bijzonder dat de toren scheef staat, maar vooral dat hij al zo lang scheef staat. Al bijna meteen nadat de eerste stenen van de toren op elkaar waren gestapeld, in 1173, begon de toren namelijk al over te hellen.

Toscane_Italy_Pisa_toren_01.jpg

Van buitenaf zie je met eigen ogen hoe scheef de toren staat, maar pas wanneer je de toren ook beklimt voel je hoe ver de toren uit de het lood staat. Je evenwichtsorgaan heeft tijdens de klim naar boven echt even de tijd nodig om zich te herstellen. Na 296 treden, waarbij je soms zelfs even het gevoel krijgt naar beneden te lopen in plaats van omhoog, wacht een schitterend uitzicht over het Piazza dei Miracoli, maar vooral de vraag: hoe komt de toren zo scheef?

De eerste boosdoener is de grond waarop de toren staat. Het hele stuk grond waarop het Veld der Wonderen is gebouwd is vrij vochtig. De eerste bouwer wisten dus al dat de kans op verzakken groot was. Daar dachten ze echter iets op te hebben gevonden door een ronde toren te bouwen, waardoor de druk veel gelijker wordt verdeeld dan bij een vierkante toren. Ook werd er een flinke fundering gelegd, van maar liefst drie meter diep.

Toscane_Italy_Pisa_toren_03.jpg

Ondanks deze voorzorgsmaatregelen zakte de toren al bijna direct nadat de eerste laag klaar was in. De bouw werd onmiddellijk stopgezet maar in 1272 toch weer hervat. Een stukje toren was immers ook geen gezicht. Na zes jaar – en zeven verdiepingen – was men gedwongen om weer te stoppen. De toren stond 1,4 meter uit het lood en het was onverantwoord om verder te bouwen.

Bijna honderd jaar later, in 1370, bouwde men verder; ditmaal wel totdat de toren ‘af’ was. Dat dit grote gevolgen had voor het nog schever gaan staan van de toren, bleek eind achttiende eeuw. Op dat moment bleek de toren bijna 4 meter uit het lood te staan!

Toscane_Pisa_(39).jpg

Er werden verschillende mogelijke oplossingen bedacht om de toren wat rechter te maken, maar geen van alle had het gewenste resultaat. Pas in de zomer van 1992 werd er een concreet plan geopperd waarmee de toren in toom gehouden kan worden. De helling van de scheve toren werd met maar liefst 40 centimeter teruggebracht. Dat lijkt misschien weinig, maar alle beetjes helpen.

Zo kunnen ook volgende generaties op de foto met deze scheve toren en kunnen wij de toren weer beklimmen zonder bang te zijn dat hij onder onze voeten bezwijkt.

Toscane_Italy_Pisa_toren_02.jpg

De toren beklimmen

Kinderen mogen de toren pas beklimmen vanaf 8 jaar, en als ze tussen 8 en 10 jaar oud zijn, hoeven ze nog niet te betalen. Je koopt de kaartjes (€ 18,00) bij het loket, even ten noorden van de toren op het Piazza del Duomo, ook wel Piazza dei Miracoli (Plein der Wonderen) genoemd. Je krijgt een toegangstijd toegewezen, omdat er maar dertig mensen tegelijk worden toegelaten. Daarom mag je bezoek ook maximaal een half uur duren. Een audio guide is verkrijgbaar voor € 3.

Meer informatie over het bezoeken van de toren en de andere gebouwen op het Piazza dei Miracoli is te vinden op de website OPAPisa.it.

(foto’s Albert van den Boomen en Dennis Faro)