Siena is misschien wel de meest fotogenieke stad van Toscane. Het schelpvormige Piazza del Campo met de slanke Torre del Mangia die mooi afsteekt tegen de blauwe lucht, de smalle straatjes, stuk voor stuk deel van een eigen contrada, zoals de wijken in Siena heten. Tijdens de jaarlijkse paardenrace barst de strijd tussen de wijken los, een zeer bijzondere traditie die nog steeds in ere wordt gehouden. 

Siena is na Florence de mooiste stad van Toscane en mag daarom zeker niet ontbreken op je to-do-and-see lijst tijdens een vakantie in Toscane. De redactie van Toscane-Nu geeft tips over de mooiste bezienswaardigheden en lekkerste adresjes in Siena!

Tip: Ga voordelig naar Siena met de Firenze Card tijdens je stedentrip

Piazza del Campo

Het hart van Siena is het Piazza del Campo, het schelpvormige plein, dat is aangelegd op de plek waar de drie heuvels samenkomen waarop Siena ooit is gebouwd. Deze ‘schelp’ wordt door witte strepen in het plaveisel in negen stukken verdeeld. Deze negen stukken verwijzen naar de tijd dat Siena door een bestuur van negen mannen werd geregeerd.

Blikvanger op het plein is de Fonte Gaia, de fontein die werd ontworpen door Jacopo della Quercia. De fontein ontleent haar naam aan de festiviteiten waarmee de inwoners van Siena de komst van het water op het Piazza del Campo vierde; gaia betekent namelijk vrolijk.

Het plein ligt aan de voet van het Palazzo Pubblico, met de slanke Torre del Mangia. Deze herkenbare toren is van bijna overal vanuit de stad te zien. Deze 102 meter hoge toren dankt zijn naam aan een van de klokkenluiders, Mangiaguadagni. Je kunt de toren beklimmen en het plein – plus heel Siena – van bovenaf bekijken.

Museo Civico

In het Museo Civico, dat in het Palazzo Pubblico is gevestigd, zijn heel wat van Siena’s kunstschatten te zien. Drie meesterwerken verdienen bijzondere aandacht: een van de mooiste Madonna’s aller tijden, de Maestà van Simone Martini. Aan de muur tegenover deze prachtige Maria hangt Giudoriccio da Fogliano, ook gemaakt door Simone Martini. Het werk is een aandenken aan de inname van een kasteel door de troepen van Siena, die onder leiding stonden van deze Giudoriccio da Fogliano.

In de naastgelegen zaal, de Sala dei Nove (Zaal van de Negen), hebben de vroegere bestuurders van de stad laten afbeelden hoe een ideaal bestuur eruit zou moeten zien. Ambrogio Lorenzetti, die de opdracht kreeg, beschilderde de wanden met fresco’s die de gevolgen van het goede en het slechte bestuur weergeven.

Pinacoteca

Veel andere kunstwerken van niveau die door schilders uit Siena en omstreken zijn gemaakt vind je in de Pinacoteca, het schilderijenmuseum. Vooral de namen Duccio di Buoninsegna, Ambrogio Lorenzetti en Simone Martini kom je hier vaak tegen. Deze Sienese schilders lieten de prachtigste Annunciaties en Maria’s na, vaak geschilderd op hout dat dan met bladgoud werd versierd.

Duomo

De Duomo van Siena biedt in eerste instantie een beetje een rare aanblik. Wat is er met de helft van de kerk gebeurd? Nou, niets… en dat is juist het probleem. Deze Duomo moest namelijk de grootste kerk ter wereld worden. De eerste steen werd gelegd in 1210, maar de eerste honderd jaar werd het bouwplan nog regelmatig gewijzigd. Het zou tot ver in de veertiende eeuw duren voor de kerk zo goed als voltooid was.

Maar eigenlijk is de kerk nog steeds niet af. Verbaas je dus niet over de onvoltooide muur, die de buitenzijde moest vormen van de Duomo Nuovo, waarvoor de kerk die er nu nog steeds staat als dwarsschip moest dienen. De enorm opgelopen kosten en een pestepidemie maakten een einde aan het ambitieuze bouwplan. De bouwwerkzaamheden werden per direct stopgezet, hetgeen ervoor heeft gezorgd dat aan de rechterkant van de Duomo een onvoltooid stuk muur staat.

Op en om de Duomo zijn zwart en wit de overheersende kleuren, niet verrassend in de stad waarvan het wapen, de balzana, bestaat uit een zwarte en een witte streep. Naast deze steeds terugkerende kleurencombinatie is er in de Duomo veel moois te zien: het prachtige glas-in-loodvenster van Duccio di Buoninsegna, pausen die hun hoofd door de kroonlijst steken, Donatello’s Johannes de Doper, de Libreria Piccolomini (met schitterende miniaturen) en, het allermooist, de vloer, bestaande uit 57 verschillende vlakken met mozaïek en inlegwerk.

De vloer is ’s zomers helaas vaak bedekt, zodat de vele toeristen de mozaïeken niet te zeer beschadigen. In het Museo dell’Opera del Duomo, naast de kathedraal, kun je een mooi overzicht zien van de gehele vloer. Hier vind je ook het originele glas-in-lood van het roosvenster van Duccio Di Buonisegna en allerlei andere kunstschatten die ooit in de Duomo te vinden waren. Het museum biedt ook toegang tot het uitkijkpunt boven op de onafgemaakte muur, vanwaar je neerkijkt op de terracottakleurige daken van de stad en de groene heuvels eromheen. Lees meer over de Duomo van Siena in dit artikel.

Kunst in een oud ziekenhuis

Tegenover de Duomo ligt het complex Santa Maria della Scala. Vroeger was dit het ziekenhuis, nu zijn er verschillende musea gevestigd. In een gedeelte kun je de oude fresco’s die de muren van het ziekenhuis sierden nog zien. Een ander deel herbergt het archeologisch museum, met veel herinneringen aan de Etrusken. In weer een ander gedeelte wordt regelmatig moderne kunst tentoongesteld.

De heilige Catharina

De meest bijzondere vrouw die in Siena heeft geleefd is de heilige Catharina. Haar hoofd wordt nog altijd bewaard in de de Cappella di Santa Caterina in de San Domenico, aan de rand van de stad. In de wijk van de gans vind je het Santuario di Santa Caterina. In het kerkje bij dit sanctuarium ging de heilige Catharina al op jonge leeftijd bidden. De fresco’s in het complex brengen haar verhaal beeldend tot leven.

Fortezza

Voor een uniek uitzicht over Siena breng je een bezoek aan het Fortezza Medicea, aan de rand van de stad. Het fort is gebouwd in opdracht van Cosimo I de’Medici, vandaar de naam, maar het fort wordt door de Sienesi meestal simpelweg aangeduid als het Fortezza. De inwoners van Siena komen hier zelf graag voor een wandeling, zeker als de avond valt. Je hebt een prachtig uitzicht over de stad, met onder andere de campanile van de Duomo. Wijnliefhebbers kunnen in het fort hun hart ophalen bij Enoteca Italiana, met meer dan 1600 wijnen uit heel Italië.

Palio

Twee keer per jaar, op 2 juli en 16 augustus, houdt heel Siena de adem in, als de paarden van tien verschillende wijken tijdens de beroemde Palio om het plein rennen. Een waar spektakel, maar ook tijdens de dagen voorafgaand aan de race zelf valt er al veel te zien en te beleven. Anders dan veel mensen denken, is deze paardenrace namelijk een zeer doorleefde traditie en zeker geen toeristentrekker. De hele stad maakt zich al weken van tevoren op voor de strijd en als het vaandel, de palio, gewonnen is, wordt er tot in de kleine uurtjes feestgevierd.

Tip: zoek de verschillende dieren!

Elke wijk heeft een eigen wapen, waarin vaak een dier centraal staat. Zo zijn er door de hele stad een olifant, een dolfijn, een wolvin, een ram, een uil, een neushoorn, een eenhoorn, een schildpad, een panter, een adelaar, een schelp, een stekelvarken, een gans, een rups, een giraf, een draak en een slak te vinden. Leuk om met kinderen de verschillende dieren (die ook worden afgebeeld op de fontein van elke wijk, op de vlaggen en de kerk van de wijk) te zoeken!

Zoete koek in Siena

Siena staat vooral bekend om haar zoetigheid: panforte, ricciarelli, amaretti, cavallucci, cantuccini… Het ruikt in de smalle straatjes geregeld naar een van deze lekkernijen. Ze zijn ook op veel plaatsen te koop, om ter plekke te nuttigen of om mee te nemen voor thuis. De beste bakker van de stad is Pasticceria Nannini maken ze de lekkerste koekjes, die ze vaak ook nog prachtig tentoonstellen in de etalage.
Via Banchi di Sopra 24

Culinaire adressen Siena

• Bij Gelateria Brivido, dat letterlijk rilling betekent, kun je ’s zomers zeker wat afkoeling vinden! Er is enorm veel keuze, dus als je wat langer in Siena blijft kun je hier gewoon elke dag terugkeren. Via Pellegrini 1 
• Ook GROM, de populaire keten biologische ijssalons uit Turijn, heeft een vestiging in Siena. Trotseer de rij en proef in elk geval het vanille-ijs naar authentiek recept (crema come una volta). Via Banchi di Sopra 11-13 
• Bij Il Pulcino (het kuikentje) kun je de hele dag door terecht voor een drankje met iets lekkers. Je kunt er ’s middags ook eten; er is een steeds wisselend dagmenu. Via dei Termini 91 
• Waarom zou je in een wijnbar niet ook gewoon lekker kunnen eten? Andrea en Cornelio willen in hun enoristorante de sfeer van een wijnbar en de kwaliteit van een restaurant brengen. En dat doen ze met succes! Via Casato di Sotto 18-26 
• Siena kent heel veel authentieke trattoria’s. La Taverna di San Giuseppe is een heel bijzondere. Niet alleen omdat eigenaar Marco de lekkerste gerechten op tafel (wat denk je van wild zwijn met chocolade?), maar hij laat je ook graag zijn bijzondere verzameling pecorino-kazen zien, die in de kelder liggen uitgestald. Via Giovanni Dupré 132 
• In Castelvecchio, het oudste stukje van Siena, vind je de gezellige Osteria Castelvecchio, waar je niet alleen geniet van de heerlijke wijnen en specialiteiten maar ook van de bijzondere sfeer. Via di Castelvecchio 65 
• Aan de voet van de statige Torre del Mangia, net om de hoek van het Piazza del Campo, ligt de kleine Trattoria della Torre. Zonder menu, maar met dagverse specialiteiten. Vooral de pici met wildzwijnsaus is, indien aanwezig, een aanrader. Via Salicotto 69 
• Lekkers voor onderweg of thuis haal je bij Antonio. In zijn kleine winkeltje is het vaak dringen geblazen. Antonio neemt dan ook de tijd om je te helpen met kiezen, en dat doet hij door je van alles te laten proeven. Een ware belevenis! Via di Città 93-95