Pisa

Pisa is natuurlijk beroemd om zijn Torre Pendente, de scheve toren die inderdaad een bezoek waard is. Maar de stad heeft nog zoveel meer moois te bieden. Neem dan ook zeker even de tijd voor een wandeling door Pisa aan de hand van onderstaande tips.

Het Plein der Wonderen

De grootste bezienswaardigheden van Pisa liggen allemaal op het Piazza dei Miracoli, het Plein der Wonderen. Het bekendst is de klokkentoren, ofwel campanile, die dankzij de moerasachtige ondergrond in de loop der jaren behoorlijk scheef is komen te staan. Uiteraard moet deze toren op de foto, maar de mooiste plaatjes van het wonderlijke plein schiet je eigenlijk van bovenaf, als je de toren hebt beklommen. Hiervoor moet je wel een kaartje reserveren. Je krijgt namelijk een bepaalde tijd toegewezen waarop je naar boven mag. Te veel bezoekers tegelijk zou de toren immers nog meer uit het lood brengen…

Naast de scheve toren vind je op dit plein ook de kathedraal of Duomo van Pisa, het schitterende Baptisterium (doopkapel) en het Camposanto, een prachtige begraafplaats waar volgens de overlevering aarde uit het Heilige Land is gestort. Hierdoor zouden dode lichamen binnen een etmaal tot een skelet verworden. In de galerijen rondom zijn schitterende fresco’s te zien, van bekende en minder bekende Toscaanse kunstenaars. Beroemd is vooral het fresco ‘Triomf van de dood’. De tekeningen die gebruikt werden om de fresco’s goed op de muren aan te brengen, zijn te zien in het Museo delle Sinopie. Leuk om de verschillende tussen de zogenaamde voortekeningen en de uiteindelijke fresco’s op te sporen!

Klein doornenkerkje

Van een heel andere grootte dan de imposante Duomo is het zogenaamde doornenkerkje aan de oever van de Arno. De Santa Maria della Spina (spina is Italiaans voor doorn) is vernoemd naar een bijzonder reliek dat er wordt bewaard: een doorn van de kroon die Jezus tijdens zijn lijdensweg moest dragen.

Piazza dei Cavalieri

Pisa is een levendige stad, iets dat deels te danken is aan het feit dat het een bekende studentenstad is. Italiaanse jongeren uit heel het land treden hier in de voetsporen van bekende geleerden als Galileo Galilei. Zijn huis is nog te bewonderen aan de Via Santa Maria 26, in de buurt van het Piazza dei Cavalieri. De naam Cavalieri verwijst naar de ridders van de heilige Stefanus, een orde van kruisridders die in 1561 werd opgericht door Cosimo I. Het aanzicht van het plein wordt gedomineerd door het Palazzo dei Cavalieri, waarop elke centimeter is versierd door tekeningen naar ontwerp van Vasari. Verder vind je hier de Scuola Normale Superiore, de Santo Stefano dei Cavalieri en het Palazzo dell’Orologio. Elk tweede weekend van de maand (behalve in juli en augustus) wordt op dit plein en in de omliggende straten een antiekmarkt gehouden.

Piazza Dante

Al vanaf 3 september 1343 heeft Pisa een eigen universiteit, die als een van de oudste universiteiten van heel Italië nog steeds zeer goed staat aangeschreven. Het Piazza Dante Alighieri, kortweg Piazza Dante, is het kloppend hart van de universiteitswijk. Geniet vanaf een van de terrasjes van de levendige sfeer, zeker als veel studenten hier aan het begin van de zomer de vakantie komen inluiden. Leuk detail: op het Piazza Sant’Ombone staat nog steeds de klokkentoren van de universiteit, waarmee al sinds 1785 het begin van de lessen wordt aangekondigd.

Botanische tuin

De botanische tuin van Pisa, die deel uitmaakt van de Universiteit van Pisa, is de oudste ter wereld. De tuin werd in 1544 gesticht door Luca Ghini, op initiatief van De Medici’s, om bomen, planten en kruiden met een geneeskundige werking te kweken. Nog steeds biedt de tuin een heerlijke omgeving voor een wandeling in het groen, door de bomentuin, kruidenperkjes en vijvers. In de tuin staat ook het natuurhistorisch museum van Pisa.

Nog meer musea

Naast het natuurhistorisch museum en het Museo delle Sinopie op het Piazza dei Miracoli is een bezoek aan het Museo di San Matteo een aanrader. Hoewel het niet zo bekend is, is het een van de belangrijkste musea voor middeleeuwse kunst in Italië. Je vindt er beeldhouwwerk van onder anderen Donatello, Andrea della Robbia en de Pisano’s en schilderijen van Simone Martini, die kon toveren met heldere kleuren en bladgoud. Een van de topstukken is de Madonna del Latte van Andrea en Nino Pisano, dat oorspronkelijk bedoeld was voor de Santa Maria della Spina. Het museum is gevestigd in een oud klooster, dat het geheel nog meer cachet geeft.

Aangezien Pisa een belangrijke havenstad was, is er sinds 1998 ook een uniek museum, Navi Antiche di Pisa – antieke schepen van Pisa. Hier zie je het resultaat van vrij recente opgravingen, waarbij een Romeinse vloot van ruim dertig schepen werd blootgelegd. Alle schepen, zowel de enorme zeeschepen als de kleinere bootjes, zijn overgebracht naar dit museum, waar je samen met een aantal andere voorwerpen uit de Romeinse tijd kunt bewonderen.

Getouwtrek

Op de Ponte di Mezzo over de Arno wordt elk jaar op de laatste zondag van juni Il Gioco del Ponte (het spel van de brug) gehouden. De verschillende wijken dagen elkaar dan uit om als eerste een acht ton wegende carrellone (kar) naar de overkant van de brug te trekken. Wie als eerste over de brug komt, mag zich een jaar lang de sterkste noemen.

Lichtjes langs de Arno

Ook op 16 en 17 juni is het feest in Pisa. San Ranieri, de patroonheilige van Pisa, wordt dan herdacht, en dat gebeurt op zijn Italiaans met een groot feest. Naast middeleeuwse processies en een markt op en om het Piazza dei Cavalli worden de oevers van de Arno schitterend verlicht. Er wordt een roeiwedstrijd in middeleeuwse kledij gehouden en ’s avonds schittert de hemel boven de stad dankzij spectaculair vuurwerk.

Nog meer kleur

Op de zijwand van het klooster van Sant’Antonio, vlak bij het Piazza Vittorio Emanuele II, is een kleurrijke schildering van graffitikunstenaar Keith Haring te zien. Tuttomondo (Heel de wereld), zoals het werk heet, is een van Harings weinige permanente schilderingen. De 180 vierkante meter worden ingenomen door 30 figuren, die symbool staan voor verdraagzaamheid en vrede. Keith Haring maakte Tuttomondo in 1989, een paar maanden voor zijn dood. Hij maakte het kunstwerk in precies een week.

Culinaire tips in Pisa

In de straatjes rondom het Piazza delle Vettovaglie vindt van maandag- tot en met zaterdagochtend een levendige markt plaats, met veel heerlijke Toscaanse producten. Piazza delle Vettovaglie
Vineria di Piazza is een gezellige wijnbar aan het Piazza delle Vettovagli. Er komen veel studenten, waardoor er altijd een levendige sfeer hangt. Piazza delle Vettovaglie 14
Chocoladeliefhebbers moeten op bezoek bij De Bondt, een luxe chocolaterie die wordt gerund door de Nederlander Paul de Bondt. Volgens de prestigieuze gids The Chocolate Companion behoort De Bondt tot de 15 beste chocolatiers ter wereld.
Lungarno Antonio Pacinotti 23
Het beste ijs haal je bij Gelateria De’ Coltelli van ijsmaker Gianfranco Cutelli aan de Lungarno Pacinotti is bekroond met drie coni (hoorntjes) in het overzicht van de beste ijssalons in Italië, en dat betekent dat het ijs hier eccelente (uitmuntend) is. De’ Coltelli maakt zo’n twintig heerlijke smaken per dag. Proef vooral het perzikijs! Lungarno Pacinotti 23
Bij Casa della Panna, het ‘Huis van de Slagroom’ staan heel wat soorten koffie op de kaart, allemaal voorzien van een flinke toef verse slagroom. Via dei Mille 18
Achter de rode deur van Osteria Porton Rosso wordt rond lunchtijd voor weinig geld een ‘pranzo veloce’, een snelle lunch, geserveerd, met elke dag een andere primo (pasta, risotto), vlees- of vis, een bijgerecht en koffie toe. ’s Avonds is de kaart uitgebreider, maar dan betaal je ook aanzienlijk meer. Vicolo del Porton Rosso 11
Ristoro al Vecchio Teatro ligt aan een van de mooiste pleinen van Pisa. ’s Zomers kun je in deze prachtige enscenering genieten van bijvoorbeeld cecina (traditioneel brood van kikkererwten) met vongole. hoek Piazza Dante Alighieri / Via Collegio Ricci
Wil je iets minder chic dineren, probeer dan de cecina bij Il Montino, waar ze traditionele gerechten uit Pisa en omgeving serveren. Volgens de Pisanen is de cecina hier de beste van heel de stad! Via del Monte 1

(foto’s: Dennis Faro en Albert van den Boomen)

Onze stedentrip tip:

Tips en bezienswaardigheden

Viareggio

Viareggio is de jongste badplaats aan de Toscaanse kust. Deze stad ontstond pas in de achttiende eeuw, toen het moerasgebied rondom het Lago di Massaciuccoli werd drooggelegd. Viareggio is echter niet alleen ’s zomers populair; in de winter wordt hier op grootse wijze carnaval gevierd.

Carnaval

Na zo’n 140 jaar kunstwerken maken voor de jaarlijkse carnavalsoptocht zijn de inwoners van Viareggio ware kunstenaars met papier-maché. Het Carnaval van Viareggio (in februari of maart) is daardoor elk jaar opnieuw een waar spektakel, met prachtige praalwagens, diverse optredens en een groot vuurwerk ter afsluiting.

Voor carnavalsliefhebbers is het Museo del Carnavale aan de Via Santa Maria Goretti een aanrader; hier leer je het hele jaar door alles over de geschiedenis van dit bijzondere volksfeest, via een tocht langs aanplakbiljetten en maskers van papier-maché.

Moderne kunst

In de Galleria di Arte Moderna en Contemporanea (GaMC) vind je kunstwerken vanaf de negentiende eeuw. Veel van de werken die hier te zien zijn, zijn geschonken aan het museum. Van donderdag tot en met zaterdag kun je ook een kijkje nemen in Villa Paolina Bonaparte: een monumentale villa, die speciaal voor de tweede zus van Napoleon Bonaparte werd gebouwd. Hier worden regelmatig exposities en tentoonstellingen gehouden.

Speciaal voor kinderen

Voor bambini tot een jaar of tien is een bezoek aan Bim Bum Bam een aanrader, een uit de kluiten gewassen speeltuin met trampolines, luchtkastelen, go-karts en botsbootjes.

Voor wie een actief dagje uit wil, is een tour door het grootste grottenstelsel van Toscane meer dan de moeite waard. De hoofdroute is bijna twee kilometer lang, van gemiddelde moeilijkheidsgraad en voert langs stalactieten, stalagmieten, gekleurde rotsformaties en zelfs een waterval.

Culinaire tips Viareggio

Bij pasticceria Patalani begin je de dag op zijn Italiaans met bomboloncini en sfoglie alla crema.
Via Giuseppe Zanardelli 183
Punto G is een genot voor al je zintuigen, dankzij de ijskunsten van de Siciliaanse eigenaar.
Corso Garibaldi 62
Galliano is een bar met gelateria, bekroond met twee coni (zeer goed) in het overzicht van de beste ijssalons in Italië. Je kan hier kiezen uit dertig soorten ijs, met alleen al zes soorten chocolade-ijs. Viale G. Marconi 127
In de kleine ijssalon van Laboratorio del Gelato, vlak bij de zee, vind je heerlijk pure chocolade-ijs, ijs gemaakt van Tonka-bonen met sinaasappelschilletjes, romig mascapone-ijs en fris yoghurtijs. Via Foscolo 11
Ook bij Crema e Cioccolato zit je goed als zoetekauw. Of je nu wilt ontbijten met een brioche en een cappuccino of verkoeling zoekt met een ijsje, het kan bij Crema e Cioccolato allemaal. Via Vespucci 32/34
Bij Gli Amici del Gusto proef je de lekkerste specialiteiten. Het restaurant is echter zo populair dat je wel maanden van tevoren moet reserveren om een plekje te bemachtigen. Via F. Cavallotti 45
La Taverna l’Assassino (de taverne van de moordenaar) is gezelliger dan de naam doet vermoeden. Er worden fijne gerechten geserveerd voor een heel redelijke prijs. Viale Daniele Manin 1

Luxe naar het strand

Hoewel je in Viareggio zelf prima een plekje op het strand kunt vinden, gaan de echt luxe liefhebbers van zon, zand en zee naar Forte dei Marmi. Vroeger werd deze plaats bevolkt door vissers, marmerbewerkers en boeren, nu is het vooral populair onder de rich and famous. De Italiaanse zanger Zucchero groeide hier op en Giorgio Armani heeft er een villa.

Markt

In Viareggio is er dagelijks markt op het Piazza Cavour. Meestal staan de kraampjes er alleen ’s ochtends. Op donderdagochtend is er markt aan de Viale Marconi (tussen het Piazza Mazzini en het Piazza Maria Luisa). Op zaterdag kun je terecht op het Piazza Paolo VI. Elk vierde en vijfde weekend van de maand is er een antiekmarkt op het Piazza D’Azeglio.

Torre del Lago Puccini

Net ten zuiden van Viareggio ligt dit kleine plaatsje, aan de rand van het Lago di Massaciuccoli, waar de componist Giacomo Puccini zijn meeste werken componeerde. In zijn villa, waar hij ook begraven is, is een klein museum gevestigd. Wie van Puccini’s muziek wil genieten, kan hier ’s zomers terecht voor schitterende openluchtvoorstellingen aan en op het meer. Van half juli tot half augustus staat hier namelijk een groot podium waar de bekendste opera’s van Puccini (o.a. Madame Butterfly en La Bohème) ten gehore worden gebracht door belangrijke operazangers. Vooraf reserveren is aan te bevelen en kan via de speciale Puccini-website.

Onze stedentrip tip:

Tips en bezienswaardigheden

Livorno

Hoewel de Toscaanse kust een populaire vakantiebestemming is, is Livorno nu niet direct een naam die warme herinneringen oproept bij de meeste vakantiegangers. Voor de Tweede Wereldoorlog was Livorno een welvarende badplaats, zoals Charles Dickens ooit optekende, maar na de zware oorlogverwoestingen laten velen de stad links liggen. Niet helemaal terecht, zo vindt onze redactie. Daarom tippen we een aantal hoogtepunten in Livorno.

Fortezza Vecchia

Allereerst het oudste stukje Livorno, het Fortezza Vecchia (Oude Fort) aan de haven. Stond hier eerst alleen een verdedigingstoren, om de stad te beschermen tegen piraterij en andere aanvallen van zee, langzamerhand ontstond er een heus fort, waaromheen de stad Livorno vorm kreeg. In de zomer worden hier regelmatig openluchtconcerten gehouden. Even ten zuiden van het fort staat in weer en wind groothertog Ferdinando I de’ Medici, met vier slaven van brons.

Oudste vuurtoren

Vlak bij Porto Pisano, de noordelijke haven van Livorno, schittert al sinds 1304 een vuurtoren. De vuurtoren doet vooral dienst om schepen te wijzen op de gevaarlijke zandbanken vlak voor de haven en de kust. De toren werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest maar in 1956 weer precies zo opgebouwd als hij ooit was, volgens de originele tekeningen en met zoveel mogelijk dezelfde materialen als in de middeleeuwen. De vuurtoren van Livorno is de oudste vuurtoren aan de Italiaanse kust die nog altijd in gebruik is en een nationaal monument.

Een stukje Venetië

De kanalen van Livorno zijn in de zeventiende eeuw uitgegraven, in opdracht van de familie De’ Medici, die behoefte had aan bevaarbare waterwegen. Rondom de smalle kanalen is later een hele wijk gebouwd, die Venezia Nuova wordt genoemd, het nieuwe Venetië. Er werden zelfs Venetiaanse architecten in de arm genomen om de wijk zoveel mogelijk op het echte Venetië te laten lijken. Venezia Nuova ontstond in 1629 maar bruist na al die eeuwen nog altijd van leven. Vooral ’s avonds en ’s zomers wanneer er vaak vrolijk wordt feestgevierd. De kades, straatjes, waterwegen en bruggetjes doen inderdaad een beetje denken aan Venetië, maar meer nog aan de Navigli in Milaan of de grachten in Amsterdam.

Wandelen langs de zee

Livorno ligt natuurlijk niet voor niets aan de kust; dat vraagt om een lange wandeling langs de zee. Dat kan uiteraard door het zand, maar wie op hoge hakken wil flaneren loopt beter een stukje hoger, over de promenade Viale Italia.

Hier vind je ook Terrazza Mascagni, het mooiste plein van Livorno, direct aan zee. Geniet hier van spectaculaire vergezichten, mede dankzij het unieke zwart/witpatroon op het plaveisel van het plein en de ruim vierduizend elegante zuilen van dit ‘balkon aan zee’.

Aan deze promenade vind je ook de Bagni Pancaldi Acquavia, een strandtent die ooit alleen beroemde en rijke badgasten verwelkomde maar nu gewoon voor iedereen toegankelijk – en betaalbaar – is. Naast het (betaalde) zandstrand kun je een duik in het zwembad nemen. Ook zijn er een voetbalveldje, een restaurant met bar en verhuur van zeilboten, kano’s en waterfietsen.

Markt en overdekt culi-shoppen

Elke ochtend (van maandag tot en met zaterdag) is er markt in Livorno op het Piazza Garibaldi en aan de Via Buontalenti. Op vrijdag is er ook markt aan de Via dei Pensieri en de Via Allende.

Bijzonder mooi is de grootste markt van de stad, de Mercato delle Vettovaglie, die ook wel Mercato Centrale wordt genoemd. De markt is er van maandag- tot en met zaterdagochtend, op het Piazza Cavallotti. Mede dankzij het authentieke gebouw in Liberty-stijl uit 1894 is dit een van de mooiste overdekte markten van heel Europa. Binnen vind je meer dan 180 kraampjes met verse vis, vlees, groente, fruit, kaas, brood, honing, olijfolie, wijn en lokale produkten.

Voor kleding en hebbedingetjes kun je op elke doordeweekse dag én op de eerste zondag van de maand terecht op de Mercatino Americano, de ‘Amerikaanse markt’, op het Piazza XX Settembre.

Culinaire tips Livorno

Gelateria Popolare aan het drukke Piazza della Repubblica maakt volgens de Livornezen het beste ijs in de stad. Piazza della Repubblica 23
De huisgemaakte hapjes van Viktor worden overdag in zijn delicatessenwinkel verkocht, en wat overblijft wordt tijdens de aperitivo op de houten toonbank aangeboden. Via Cosimo del Fante 15
Bestel in elk geval een echte Livornese ponce, een sterk kopje koffie waarvan het recept een familiegeheim is, bij Bar Civili. De basis is een flinke scheut espresso, suiker, een citroenschil en een scheut rum. De naam van het drankje zou van Garibaldi komen, die zich ooit afvroeg of dit drankje hem net zo kunnen verwarmen als zijn poncho… Via del Vigna 53
Werp je anker ’s avonds uit bij L’Ancora, in een voormalige opslagplaats in de vroegere haven. Je kunt hier genieten van verse visspecialiteiten. Scali delle Ancore 10
Cacciucco, het bekendste gerecht uit Livorno, is een soort vissoep, gemaakt met witte wijn, verse groenten en kruiden en natuurlijk diverse soorten vis. Het restaurant waar je volgens de Livornesi de beste cacciucco eet, is La Barcarola. Via Giosué Carducci 39
Bij Calafuria begint de avond al tijdens het aperitivo, de Italiaanse variant van een uitgebreide borrel voorafgaand aan het diner. Blijf echter ook zeker voor het diner zelf, al was het alleen maar voor de ligging van het restaurant, op een stukje uitstekende rots aan zee, waardoor je zowel van binnen als vanaf het terras buiten een spectaculair uitzicht hebt! Via del Littorale 248

Onze stedentrip tip:

Tips en bezienswaardigheden

Arezzo

Arezzo is een stad met een prachtig decor. Dat vonden de makers van de populaire film La vita è bella ook; in de stad zijn talloze scènes voor de film opgenomen. Het Piazza Grande, Caffè dei Constanti, de trappen voor de Duomo – heel Arezzo komt voorbij.

La vita è bella

Overal in de stad vind je foto’s met verschillende filmscènes die precies op die plek zijn opgenomen. Wie alle filmplekken wil zien, kan bij de lokale VVV een foldertje halen met daarin alle plekken in Arezzo waar Roberto Benigni en zijn crew hebben gefilmd. Een van de meest bekende fragmenten is die waarin Benigni op zijn fiets naar beneden zoeft en zijn toekomstige echtgenote van de sokken rijdt, onder de vrolijke uitroep ‘Buongiorno principessa!’ Dit alles speelde zich af op het schitterende Piazza Grande, het grote plein, dat schuin afloopt en daardoor een bijzonder effect bewerkstelligt.

Piazza Grande

Rondom het Piazza Grande prijken schitterende gebouwen. Het oudste bouwwerk aan dit plein is de Santa Maria della Pieve. Volgens verscheidene bronnen begon men al met de bouw in 1008, maar er werd nog eeuwen aan gebouwd en herbouwd. De prachtige loggia’s, die je in drie lagen boven de vijf bogen ziet, en de apsis aan de kant van Piazza Grande kwamen er in de twaalfde en dertiende eeuw bij. De klokkentoren heeft volgens de inwoners van de stad ‘honderd gaten’. Er zijn inderdaad veel openingen met dubbele bogen te tellen, maar of het er precies honderd zijn?

Ook het Palazzo delle Logge, gebouwd naar een ontwerp van Vasari, ‘tot eer en algemeen nut van de stad’, is een foto waard. Vasari ontwierp overigens ook de klokkentoren van het eveneens aan het grote plein gelegen Palazzo della Fraternità dei Laici, gebouwd door de broederschap van de Misericordia. Mooi is ook het Palazzo della Fraternità dei Laici, in de noordwestelijke hoek van het plein, dat meer weg heeft van een kerk.

Terug naar de middeleeuwen

Iedere voorlaatste zaterdag van juni en elke eerste zondag van september staat Arezzo in het teken van La Giostra del Saracino; een folkloristisch feest waarbij middeleeuwse tijden herleven. Hoogtepunt is het steekspel dat wordt gehouden op het Piazza Grande. De ridders, de afgevaardigden van de verschillende wijken van de stad, doen hun uiterste best de eer van hun wijk hoog te houden.

Vasari’s huis

Het is niet toevallig dat Vasari een en ander in Arezzo ontwierp. Deze beroemde kunstenaar en kunsthistoricus werd hier in 1511 geboren. Jaren later, toen hij 30 was, kocht hij een huis aan de huidige Via XX Settembre, waar hij zelf alle restauratiewerkzaamheden op zich nam – met prachtig resultaat. Het is nu een museum, met naast werk van Vasari zelf ook andere kunstwerken van stad- en streekgenoten uit de tijd van Vasari.

Huis van Petrarca

Arezzo kan zich beroepen op nog een beroemde inwoner: Francesco Petrarca, die hier in 1304 werd geboren. Men weet niet precies waar het geboortehuis van de schrijver van het beroemde Decamerone heeft gestaan, ook omdat Petrarca’s ouders vlak na zijn geboorte terugkeerden naar Florence, waar Petrarca deels opgroeide. Hij bracht ook veel tijd door in Avignon. In Arezzo is hij slechts eenmaal teruggekeerd, toen hij vanuit Avignon op doorreis was naar Rome. Toch hebben de inwoners van Arezzo een Casa del Petrarca, waar de Accademia Petrarca di Lettere, Arti e Scienze zetelt.

Fresco’s van Piero della Francesca

De eenvoudig ogende, middeleeuwse gevel van de Basilica di San Francesco verklapt nog niets van het moois dat binnen te zien is. Deze kerk herbergt namelijk de beroemde fresco’s van Piero della Francesca, die de Leggenda della Vera Croce (legende van het ware kruis) verbeelden. Della Francesca schilderde deze fresco’s, die worden beschouwd als zijn beste werk, in opdracht van de familie Bacci, maar vandaag de dag mag iedereen ervan genieten. Je kunt de fresco’s op afstand zien als je de kerk bezoekt, maar wie echt de details wil zien, koopt een speciaal kaartje voor de kapel.

Nog meer kerkkunst

De Duomo van Arezzo, die officieel de naam Cattedrale di San Donato draagt, ligt op de top van de heuvel waarop en waaromheen de stad is gebouwd. De kerk is rijkelijk versierd, met onder andere een heilige Magdalena van de hand van Piero della Francesca.

In de San Domenico hangt een meesterwerk van de Italiaanse kunstenaar Cimabue – een pseudoniem van Cenni di Peppo. Hij beschilderde in de dertiende eeuw op prachtige wijze een houten kruisbeeld, iets dat door veel kunstenaars werd gevolgd maar waarbij niemand Cimabue wist te overtreffen.

In de Santa Maria delle Grazie, net buiten het centrum, heeft een schitterend marmeren altaar, dat is vervaardigd door Andrea della Robbia. Vooral de Maria met kind en engelen bovenaan zijn vertederend mooi.

Antiekmarkt en museum

Het centrum van Arezzo verandert elk eerste weekend van de maand in een waar paradijs voor antiekliefhebbers. Overal vind je kraampjes met antieke meubels en kroonluchters, tweedehands boeken en juwelen en allerlei delicatessen uit de streek. Ivan Bruschi was de stichter van deze antiekmarkt, de Fiera Antiquaria. Hij overleed in 1996 en in 2002 werd La Casa Museo Ivan Bruschi geopend aan de Corso Italia 10 in Arezzo. Hier worden allerlei objecten tentoongesteld die Bruschi in zijn leven verzamelde, van prehistorisch tot modern. Een bezienswaardige collectie, die laat zien dat Bruschi een echte kunstkenner en -liefhebber was. Doordeweeks kun je elke ochtend terecht op de markt op het Piazza Sant’Agostino.

Culinaire tips in Arezzo

Coffee o’clock serveert heerlijke koffiespecialiteiten – van een simpele espresso tot een cappuccino met banaan en hazelnoot. Je kunt er ook terecht voor broodjes en verse sappen, grotendeels biologisch. Corso Italia 184
Punto Gelato, aan het einde van de Corso Italia, is volgens de inwoners van de stad een van de beste gelateria in heel Arezzo! Via Giuseppe Verdi 15
Caffè dei Costanti is bekend van de film La vita è bella. Het leven is hier vooral mooi als je op het terras in de schaduw van de Basilica di San Francesco kunt genieten van een drankje en het uitgereide aperitivobuffet. Piazza San Francesco 19/20
Miva di più is zowel een restaurant als een pizzeria. Wij kozen voor een pizza, alleen al omdat de pizza’s die hier worden gebakken door de Italiaanse krant Corriere della Sera werden uitgeroepen tot de beste in de hele provincie Arezzo.
ia Garibaldi 36
Buca di San Francesco is een begrip in Arezzo. In de ‘krochten’ van het restaurant zullen vervlogen tijden herleven – niet alleen in de entourage, maar ook in de klassieke gerechten uit de streek die op het menu prijken. Piazza di San Francesco 1

Onze stedentrip tip:

Tips en bezienswaardigheden

Cortona

Cortona, een van de mooiste plekken in Toscane, ligt vlak bij de grens met Umbrië. Het uitzicht biedt onder meer een schitterende kijk op het Lago di Trasimeno, niet ver van de voet van de heuvel waarop Cortona is gebouwd.

Piazza della Repubblica

Het kloppend hart van Cortona is het Piazza della Repubblica, met onder andere het dertiende-eeuwse Palazzo Comunale. Op de trap van dit gemeentehuis is het ’s zomers goed toeven. Je kunt er heerlijk mensen kijken, een ijsje eten of zomaar wat mijmeren. Het plein is op zomeravonden overigens ook vaak een waar openluchttheater, met optredens, concerten en voorstellingen. Ook als er niets te doen is, zit je hier eerst rang: vanaf dit plein lopen straatjes en steegjes omlaag en omhoog en zo zie je de inwoners van Cortona meerdere malen voorbijkomen tijdens hun dagelijkse passeggiata (avondwandeling).

Etrusken

Dat Cortona al ten tijde van de Etrusken een welvarende stad was, zie je vooral in het Museo dell’Accademia Etrusca (MAEC) aan het Piazza Signorelli. De collectie omvat veel bronzen voorwerpen van de Etrusken, waaronder ook de beroemde bronzen kroonluchter waarin zestien olieschaaltjes licht konden geven.

Er is in en om Cortona echter meer te zien dat aan de Etrusken herinnert dan gebruiksvoorwerpen die worden tentoongesteld in een museum. Zowel binnen als buiten de stadsmuren kun je een archeologisch wandelroute volgen. Bij de receptie van het MAEC kun je een afspraak maken om deze route met een gids te lopen.

Museo Diocesano

Cortona heeft ook een prachtig museum met vooral veel schitterende religieuze kunstwerken. Hier vind je onder andere belangrijke werken van beroemde schilders, zoals een intieme Annunciatie van Fra Angelico en een aantal doeken Luca Signorelli. Signorelli werd geboren in Cortona als Luca d’Egidio di Ventura. Hij ging in de leer bij Piero della Francesca en al op vrij jonge leeftijd mocht hij in Rome samen met Perugino werken aan Het Testament van Mozes in de Sixtijnse Kapel.

In Cortona zijn nog een aantal van Signorelli’s werken te zien. Achter Bewening van Christus gaat volgens Vasari een triest verhaal schuil: Signorelli zou het lichaam van de dode Christus hebben geschilderd naar het voorbeeld van het lijk van zijn zoon, die was overleden aan de pest. Signorelli zelf ligt begraven in Cortona, in de San Francesco, een van de oudste kerken van de orde der fransiscanen.

Heilige Maria’s

Naast het Museo Diocesano vind je de Duomo van Cortona, die is vernoemd naar niemand minder dan de heilige Maria. Ook hier vinden we werken van Luca Signorelli, of in elk geval van zijn leerlingen: de Kruisiging en de Ongelovige Thomas. Net buiten de stadsmuren ligt nog een kerk die is gewijd aan Maria, de Santa Maria Nuova, waar onder anderen Vasari nog aan heeft meegewerkt.

Kruisweg

Vanaf het Piazza Garibaldi kun je de Via Crucis volgen, een moderne kruisweg die langs de Via Santa Margherita omhoog voert. Onderweg zie je veertien moderne mozaïeken, ontworpen door Gino Severini, die de lijdensweg van Jezus verbeelden. Aan het einde van de Via Crucis vind je de Basilica di Santa Margherita, vernoemd naar de patroonheilige van Cortona, de heilige Margherita. De kerk is gebouwd op de plek waar zij zou zijn gestorven.

Cortona biedt nog een aantal andere schitterende wandelmogelijkheden:

iets voorbij het stadspark (Giardino Pubblico) begint de Passeggiata in Piano, een promenade van ruim een kilometer met uitzicht op het schitterende Toscaanse landschap dat Cortona omringt.
de Giervalkburcht van de familie De’ Medici (Fortezza Medicea del Girifalco) is een fort dat op de resten van een Etruskisch verdedigingswerk is gebouwd, en vanwaar je bij helder weer het Lago di Trasimeno kunt zien.
2,5 kilometer van het centrum van Cortona, aan de voet van de heuvel, vind je de schitterende kerk Madonna del Calcinaio, die gebouwd is op de plek waar een Madonnabeeldje (hetzelfde dat nu het altaar siert) ooit een wonder zou hebben verricht.

Culinaire tips in Cortona

Gelateria Dolce Vita, is de kleinste ijssalon van Cortona, maar ook de beste. Alleen al vanwege de naam, want hier in Cortona is het leven zoeter dan waar dan ook in Toscane! Via Nazionale 71
Aan de Via Dardano kookt de rasechte Cortonees Mario in zijn Trattoria Etrusca de lekkerste pici al fumo, een dikke lokale pasta die het beste te vergelijken is met onze spaghetti, met spek in roomsaus. Via Dardano 37
Dol op de Toscaanse keuken? Geniet dan bij Tonino van de antipastissimo, met maar liefst vijftien kleine voorgerechtjes! Piazza Garibaldi 1
Zo’n acht kilometer buiten Cortona vind je Castel Girardi, een trattoria met een overdekt terras waar de heerlijkste lokale specialiteiten worden geserveerd. Località Castel Girardi

Een huis in Toscane

Cortona is in korte tijd zeer beroemd geworden, omdat het Toscaanse stadje een rol speelt in Frances Mayes’ bestseller Een huis in Toscane (verfilmd als Under the Tuscan Sun).

In haar nieuwste boek, Elke dag in Toscane, vertelt Frances Mayes het lyrische verhaal over haar twintig jaar durende liefdesaffaire met Toscane, de mensen, de cultuur en de levensstijl. Daarnaast vertelt ze over het verrukkelijke leven in Bramasole, haar huis in de buurt van Cortona, geeft ze je haar favoriete recepten en laat ze je meegenieten van de bekoringen en uitdagingen die het alledaagse leven in Italië met zich meebrengt. Het verhaal begint in de zomer waarin de laatste zaken van de historische restauratie van Bramasole worden voltooid. Wat volgt is een jaar lang Italiaans genieten, van de kunst van Luca Signorelli, van de lekkerste Toscaanse wijnen, de meest verrukkelijke gerechten en een kijkje in het dagelijks leven op het centrale plein van Cortona.

Onze stedentrip tip:

Tips en bezienswaardigheden

Pistoia

Pistoia staat een beetje in de schaduw van plaatsen als Florence, Lucca en Pisa. Onterecht, want deze reeds door de Romeinen gestichte stad is meer dan de moeite waard!

Piazza del Duomo

Dat begint al op het Piazza del Duomo, het centrale punt van de stad. Als inwoners van Pistoia zeggen: ‘Ci vediamo in piazza,’ dan bedoelen ze dit plein, dat beheerst wordt door de prachtige Duomo, gewijd aan San Zeno. Deze duomo is maar liefst drie keer beschadigd, twee keer door een brand en eenmaal door een aardbeving. Gelukkig is er niet al te veel onherstelbaar beschadigd geraakt. Alleen al aan de buitenkant is er zoveel te zien, dat je ogen niet weten waarop ze zich moeten focussen. De prachtige bogen, de slanke zuilen, het in kleur wisselend marmer, majolica kunstwerken van de familie Della Robbia, de unieke klokkentoren (campanile) die een aantal verschillende bouwstijlen omvat… allemaal even prachtig!

In de kerk is vooral de kapel van de heilige Jacob een aanrader. Het zilveren altaar met verhalen uit de bijbel is vervaardigd door de kundige handen van Toscaanse zilversmeden, onder wie Andrea di Jacopo d’Ognabene en Brunelleschi, de architect die tevens de koepel van de Duomo in Florence maakte. In een kleine kapel in de linkerzijbeuk vind je (achter het gordijn dat de koster op verzoek voor je openschuift) de zogenaamde Madonna di Piazza (Madonna van het Plein), een tronende Maria met Johannes de Doper en de heilige Zeno. Naar alle waarschijnlijkheid heeft Verrocchio de eerste streken gezet; een van zijn leerlingen heeft het voltooid.

Aan het Piazza del Duomo vind je verder het Baptisterium (de doopkapel), dat wel wat weg heeft van de doopkapel van Florence, het Palazzo Vescovile, waarin zowel de VVV gevestigd is als een klein museum gewijd aan de kunstschatten van de Duomo, en het Museo Civico, met een collectie lokale kunstwerken.

Piazza della Sala

Aan dit plein, dat je net achter het Piazza del Duomo vindt, liggen leuke winkels, werkplaatsen en marktkraampjes, die ’s avonds plaatsmaken voor terrassen waar je gezellig een aperitivo neemt of dineert in de zwoele zomerlucht. Heerlijke plekken om een hapje te eten zijn onder meer Norcineria De Santis, Voronoi en La Sala del Gusto.

Ospedale del Ceppo

Het Ospedale del Ceppo, het ziekenhuis van de lokale liefdadigheidsinstelling, dat in de volksmond ook wel het Ospedale Vecchio, het Oude Ziekenhuis, wordt genoemd. De prachtige facade wordt gesierd door majolica-kunst van de familie Della Robbia, net als het Ospedale degli Innocenti in Florence. De Della Robbia’s laten verschillende werken van barmhartigheid zien, de kerntaken van de liefdadigheidsinstantie Ceppo. Leuk om te weten is dat deze naam verwijst naar het woord ceppo; een stukje boomstronk die deels werd uitgehold zodat er plek was voor aalmoezen.

Kerken

Pistoia heeft een enorme hoeveelheid kerken. Wie van de sfeer van Italiaanse kerkjes houdt, wandelt zeker even naar de San Giovanni Fuoricitas, de San Pietro Maggiore, de Sant’Andrea, met een prachtige preekstoel van de hand van Nicola en Giovanni Pisano, de San Bartolomeo in Pantano, de San Francesco, de San Domenico en de Madonna dell’Umiltà. Deze laatste kerk biedt onderdak aan een prachtig fresco waarop Maria is afgebeeld. Een bezoek waard is ook het Museo Marino Marini, gewijd aan de prachtige beelden van met name paarden die de kunstenaar maakte.

Culinaire tips Pistoia

Baldo Vino is enoteca en restaurant tegelijk, dus naast de uitgebreide wijnkaart is er ook een menu met Toscaanse specialiteiten, die origineel gepresenteerd worden. Piazza San Lorenzo 5
Voor een zoete herinnering aan Pistoia ga je naar Pasticceria Corsini. Bruno Corsini maakt hier de confetti di Pistoia naar middeleeuws recept. Probeer ook de panforte glacé, pastilles en bonbons. Piazza San Francesco 42
Een andere aanrader voor liefhebbers van gebakjes en taartjes is Pasticceria Armando aan de Via Curtatone e Montanara 38.
Bij Storica Spezieria del Monastero delle Benedettine vind je marmellata, kruidenthee, gekonfijte sinaasappels, kruiden en rozenolie, gemaakt naar authentiek recept uit het klooster. Vicolo San Michele 8
Chef-kok Massimo Neri van Aoristò houdt van reizen en laat de traditionele Toscaanse keuken kennismaken met andere culturen. Het restaurant biedt prachtig uitzicht op een kerkkoepel. Via de’ Butti 11
Kijk je liever uit op de doopkapel, schuif dan aan bij La BotteGaia, een gezellige osteria met eenvoudige, maar meer dan smakelijke gerechten. Via del Lastrone 17

Net even buiten Pistoia vind je nog een aantal pareltjes waarvoor je een (mid)dag zou moeten reserveren:

Grotta Giusti
Op ruim 15 kilometer van Pistoia ligt een natuurlijke spa. Tussen stalactieten en stalagmieten kun je naar de Hemel, het Voorgeborchte of de Hel, afhankelijk van de temperatuur die je kiest – maar die nooit meer dan 34 graden bedraagt. Het water bevat tal van heilzame stoffen, zodat je de spa als herboren verlaat.

Villa Celle
Zo’n 8 kilometer ten oosten van Pistoia, bij het gehucht Santomato, ligt Villa Celle, waar je – na reservering – een prachtige collectie hedendaagse kunst kunt bewonderen. De bijzondere collectie is van Giuliano Gori, textielhandelaar, die kunstenaars van over de hele wereld uitnodigt om een tijdje in zijn villa te verblijven om op deze plek een uniek kunstwerk te maken, dat in de uitgestrekte tuinen tentoon wordt gesteld.

Pistoia Blues
Dit wereldberoemde bluesfestival, dat elk jaar in de tweede week van juli wordt gehouden, trekt niet alleen internationale sterren als BB King, The Doors en Eric Clapton, maar ook tienduizenden bezoekers van over de hele wereld.

Pistoia Zoo
De dierentuin van Pistoia is een aanrader wanneer je Pistoia met kinderen bezoekt. Leuk om de Italiaanse naam van zoveel mogelijk dieren te leren!

Villa La Magìa
Deze betoverende villa is een van de mooiste in heel Toscane. Moderne kunstenaars lieten zich inspireren door de prachtige omgeving waarin Villa La Magia ligt, in de heuvels net buiten Pistoia, en ontwierpen unieke kunstwerken die een plekje kregen in de prachtige tuin. Zowel de villa als de tuin zijn te bezoeken, maar hiervoor moet je wel even van tevoren reserveren.

La Giostra dell’Orso

Het feest van de beschermheilige van de stad, San Jacopo, wordt elk jaar groots gevierd, op 25 juli. De vier stadswijken (de Gouden Leeuw, de Griffioen, het Witte Hert en de Draak) gaan de strijd aan in een paardentoernooi op het Piazza del Duomo. Spanning, sensatie en spektakel gegarandeerd!

Onze stedentrip tip:

Tips en bezienswaardigheden

« Vorige Pagina